Kedi ve köpeğimin kısırlaştırması. Doğru zaman ne zamandır?

Belki siz evcil hayvan sahiplerinin veteriner hekimlere en çok sorduğu soru kedi ve köpeğimi ne zaman kısırlaştırmalıyım ya da en doğru zaman ne zamandır sorusudur. Bu sorunun cevabı için hiç şüphesiz ki hepimiz doktor google 'un kapısını çalıyoruz. İnternetteki bilgi kirliliğinden net bir cevaba ulaşmak oldukça zorlaşıyor. Tabi ki bu süreçte zaman geçiyor ve bir bakmışsınız ki köpeğiniz ya da kediniz belli bir yaşa gelmiş ve bu seferde yaşından ötürü operasyon risklerinden yine vazgeçiyor olacaksınız. Kısırlaştırma tam olarak genital organların cerrahi yolla uzaklaştırılması yöntemi için kullanılan isimdir.  Öncelikle daha kolay anlaşılabilmesi için kedi ve köpeği ve hatta dişi- erkek olarak ayıralım.

Dişi Köpekler :

Dişi köpekler eğer kısırlaştırılmazlarsa her altı ayda bir kızgınlığa gelirler. Her dönemleri ortalama 3 hafta sürer. Bu süreç zarfında kanamaları olur ve dışarda dolaşırken erkek köpeklerin ilgisini çekerler. Bu da dişi köpekleri sahipleri açısından zorlayıcı bir süreç olur. Kısırlaştırma operasyonu geçiren köpekler bir daha kızgınlığa girmeyecekler dolayısıyla kanama, gebe kalma, yalancı gebelik ve üriner sistem enfeksiyonu geçirme riski olmayacaktır.

Dişi köpeklerin kısırlaştırması için en iyi zaman hiç kızgınlık geçirmeden önce 6 aylık oldukları zamandır. Yapılan araştırmalar kısırlaştırmanın ne kadar erken dönemde yapılırsa hem meme tümörü riskini hemde ilerde oluşacak obezite riskini azaltıyor olmasıdır.

Operasyondan sonra takılan yakalıklar evcil dostunuzu ilk başta mutsuz da etse yakalık çıkarılmamalıdır.

Daisy Operasyondan hemen sonra.  

 Kısırlaştırmanın Avantajları :

Dişi Köpekleri kısırlaştırmanın hem sosyal hem de medikal avantajları vardır. Medikal avantajlar için de dişi köpeklerin hayatı boyunca karşılaşabilecekleri meme tümörü, rahim iltihaplanması (pyometra) gibi tedavi edilmediğinde ciddi hayati riski olan hastalıkların önüne geçilmiş olur. 1000 yakın yapılan araştırma da dişi köpeklerde özellikle  2.5 yaş öncesi üreme organı  erken alınırsa  meme tümörü riskini azalttığı biliniyor. Yine hem erken yaşlarda hem de ileri yaşlarda karşılaşabilceğiniz rahim iltihaplanması (pyometra ) oldukça sık karşılaşılan bir tablodur. Kısırlaştırma operasyonuyla da bu riski tamamen ortadan kaldırmış olursunuz.Yapılan araştırmalar köpeklerin 2.5 yaş öncesi kısırlaştırılması köpek popülasyonunun ortalama 18 ay daha uzun yaşadığını göstermiştir

Kısırlaştırmanın Dezavantajları :

Kısırlaştırılan her 3 ya da 4 köpekten biri enerji balanslarını diyetlerindeki enerji seviyesi düşürülmeden ayarlayamadıkları için kilo almaya başlıyorlar. Bunun için kısırlaştırılan dişi köpek sahiplerine önerimiz her öğünde verdikleri kuru mamayı % 10 - 20 oranında azaltmaları ya da veteriner hekimlerinin önerdikleri enerjisi düşürülmüş kısırlaştırılmış diyet ürünleri kullanmalarıdır.

Tüy uzunluğu ve yapısı cinsiyet hormonları ile ilgilidir. Genel kural olarak erkeklik hormonu tüy- kıl uzunluğunu artırır ki bu yüzden erkeklerin kadınlara göre kıl yapısı, uzunluğu ve miktarı daha fazladır. Dişi köpekler kısırlaştırıldıklarında dişilik hormonları %90 kaybolur.  Dişi köpeklerde de az miktarda adrenal bezlerden erkeklik hormonu salgılanır. Dolayısıyla dişi köpeklerde kısırlaştırma sonrası erkeklik hormonu tüy ve kıl yapısını etkileyerek daha kalın ve gösterişli olmasına neden olur. Bu hayvanın sağlığını etkileyen bir durum değildir.

Daisy operasyondan 10 gün sonra sağlıklı ve ideal kilosunda.

Erkek Köpekler:

Erkek köpeklerin ksırlaştırılması testislerin tek bir küçük kesikle uzaklaştırılması operasyonu yani kastrasyon - orşidektomi operasyonu adı ile bilinir. Erkek köpeklerin kastrasyonu dişilere nazaran çokta daha kolay ve ağrısızdır. Genellikle ertesi gün kontrollü olarak günlük egzersizlerine dönebilirler.

Buddy kastrasyon işlemi sonrası serum uygulaması sırasında.

Erkek Köpekler:

Erkek köpeklerin ksırlaştırılması testislerin tek bir küçük kesikle uzaklaştırılması operasyonu yani kastrasyon - orşidektomi operasyonu adı ile bilinir. Erkek köpeklerin kastrasyonu dişilere nazaran çokta daha kolay ve ağrısızdır. Genellikle ertesi gün kontrollü olarak günlük egzersizlerine dönebilirler.

Kastrasyon işlemi sonrası operasyon bölgesinin yalamaması için mutlaka yakalık takılmadır.

Kastrasyonun Avantajları :

Erkek köpeklerde kastarsyonun nedeni medikal açıdansa daha çok sosyaldir. Daha sakin ve sosyal ortamlarda oldukça uyumlu olurlar. Ayrıca idrar yoluyla attıkları sperm kokusuda kastrasyon operasyonundan sonra ortadan kalkacaktır. Bu da hasta sahibi açısından oldukça rahatlatıcı bir durumdur çünkü etrafa idrar ve koku bırakma özelliği de zamanla azalacaktır.

Kastrasyon  3 önemli davranışı önler . Erkek erkeğe olan agresyon , aşırı ürinasyonla yer belirleme ve tam olarak türkçeye çevrilmese de en temel özelliklik 'serserilik' kendi başına buyruk hareket etme özelliği, komut almamanın önlenmesidir. Bu yüzdendir ki engelli insanlarla çalışan köpeklerin hepsi kısırlaştırılmıştır.

Küçük ırk köpekler idrarla koku bırakmaya büyük köpeklerden çok daha fazla yatkınlardır. Özellikle teriyer gibi aktif ırklar ve büyük korumacı köpeklerde erkek erkeğe olan agresyona daha meyillidir.bu yüzden bu ırklar için kastrasyon ilk sebeplerindendir.

Erkek köpeklerin yine dişi köpeklerde olduğu gibi avantajları erkeklerde de görülen meme tümörü, testis tümörü gibi kanser türlerine yakalanma riskinin azalmasına neden olur. Ayrıca erkek köpeklerde oldukça sık görülen iyi huylu prostat hiperplazisinin de önüne geçilmiş olur.

Kastrasyonun Dezavantajları :

Yine dişi köpeklerdeki gibi enerji balansları diyetlerindeki enerji seviyesi düşürülmeden ayarlanmadıkları için kilo almaya başlarlar. Kalorisi düşürülmüş mamalarla beslene ve düzgün egzersiz yaptırılılan köpeklerde obezite riski düşecektir.

Kedilerde Kısırlaştırma 

 Kedilerde kısırlaştırma veteriner kliniklerinde en sık yapılan uygulamalardan bir tanesidir. Kısırlaştırma için en uygun zaman 5 - 7 aylık dönemde başlar. Kısırlaştırma operasyonu sağlıklı kedilere; kızgınlık semptomlarının göstermediği ya da azaldığı dönemde yapılması uygundur.

 Kısırlaştırmanın  erkenden yapılması özellikle popülasyonun kontrolü açısından oldukça önemlidir. Evde beslediğiniz kedileriniz içinde durum yine aynıdır. Çoğu dişi  kedi 4 ve ya 21 aylıkken erkek kediler ise 8 ya da 10 aylıkken   hasta sahibi fark etmeden ergenliğe ya da diğer bir tabirle kızgınlığa girebilirler.  Kuzey Amerika'da ve Kanada'da özellikle veteriner kliniklerinde son 30 yıldır prepubertal yani kızgınlığa girmeden 6 ya da 16 haftalıkken kısırlaştırma operasyonu yapılmaktadır. Pek çok uzun dönem bilimsel çalışmanın sonucunda erkem kısırlaştırmanın herhangi bir hastalık oluşturması , üretral kanalı daraltması ya da davranış problemlerine neden olması gibi herhangi bir risk taşımamaktadır. Aşağıda sıralanabileceği gibi pek çok faydası vardır.

             - Özellikle sokak kedilerinde popülasyonun kontrol edilmesinde oldukça önemlidir.  Erken dönem kızgınlığa giren sokak kedileri yeterli cinsel olgunluğa ulaşmadan çifleşir doğum sonrası düşük yapma ya da yavrularına bakamamak gibi sayabileceğimiz bir çok sorunla karşılaşmaktadırlar.

            - Erken yapılan kısırlaştıma operasyonu hem hayvanın operasyonu atlatması çok daha kolay hızlı bir iyileşme oluşmasını sağlar. Aynı zamanda operasyonda da az kanama, operasyonun süresinin kısalması böylece daha az anestezi alması sağlanır. Hasta daha genç olduğu için yağlanma, obezite gibi riskleri olmadığı için operasyon sonrası çok daha kolay iyileşir. Böylece post - operatif dediğimiz operasyon sonrası oluşabilecek komplikasyonlar azalmış olur.

           - Operasyon yarası daha küçük olur böylece daha az yangı ve ağrı yapar.

          - Özellikle dişi kedilerin östrusta yani kızgınlıkta yaşadığı stres engellenmiş olur.

         - Kısırlaştırılmayan dişi kedilerde görülebilecek rahim iltihabının  (piyometra ) önüne geçilmiş olur.

        - Erken kısırlaştırmada kediniz kızgınlık döneminde yaşayacağı stresi yaşatmamış olacaksınız ve o dönemde kısırlaştıramayacağınız için kedinizin kızgınlık sırasında yapacağı gece yüksek sesle miyavlaması (ki bu durum dişi ve erkek kediler için de geçerlidir ), belli yerlere idrar bırakması gibi davranış değişiklikleriyle, hem maddi hemde manevi yaşayacağınız olumsuz durumlarla karşılaşmamış olacaksınız.

       -Dişi kedilerde  ileri yaşlarda karşılaşabileceğiniz meme tümörü (adenokarsinom) 6 aydan önce kısırlaştırılmış dişi kedilerde %91 oranında düşmektedir. Meme tümörü köpeklere oranla kedilerde çok daha kötü huyludur ve kısa süre içerisinde hayvanın ölümüne neden olabilmektedir.

Erkek Kedilerin Kısırlaştırılmasının Avantajları

Erkek kedilerin kısırlaştırılması genelde medikal nedenden çok sosyal oluyor. En önemlisi idrar yolu ile işaret bırakma ve hormonal agresyonun azalması için yapılıyor. Erkek kedinizle evinizde huzurla yaşayabilmeniz için önerimiz kastrasyon işleminin yapılmasıdır.

Dezavantajları

Yine aynı şekilde köpeklerde olduğu gibi kısırlaştırılan erkek kedilerde eskisi kadar enerji harcamadıkları için diyetlerinde değişiklik yapılmazsa hızla kilo almaya başlarlar. Bunun için normal diyetlerinin % 10-  % 20 kadarı düşürülmelidir. Bunun için veteriner hekiminize başvurup kısırlaştırma operasyonu sonrası onun için uygun olan kısırlaştırılmış diyet ürünlerinden birini kullanmanız gerekmektedir. 

Sonuç olarak ; dişi kedilerde de kısırlaştırmanın avantajları kısaca yazmak istersek.

Dişi kedilerde Kısırlaştırmanın Avantajları:

Dişi kedilerde kısırlaştırma operasyonu hem medikal hem de sosyal nedenlere dayanır. Öncelikle hayatı önem taşıyan pek çok medikal kondüsyonun ( enfeksiyon ve kanser gibi ) önüne geçilmiş olunur. Bu işlemin kızgınlığa girilmeden önce  yapılması bu hastalıkların oluşmasını önlemektedir. Kızgınlık dönemi her kediye göre değişmekle birlikte kısırlaştırma zamanını 6 aylık ya da 6 aylıktan önceki yani kızgınlığa girmeden hemen önceki periyotta yapılmasını önermekteyiz.

Aynı zamanda östrus döneminde yani kızgınlık sırasındaki davranış değişiklikleri, şiddetli miyavlama , belli bölgelere idrar bırakma gibi tüm olumsuzlukların ortandan kalkması yine kısırlaştırmanın avantajlarındandır. Kızgınlık dönemi her kedide değişik uzunluklarda olabileceği gibi dişi kediler için de bir stres kaynağıdır.

Aynı zamanda tüy kalitesi ve uzunluğu erkeklik hormonu tarafından kontrol edilmektedir. Dişi kedilerde de böbrek üstü bezinden az miktarda da salgılanmaktadır. Kısırlaştırma operasyonu sonrası erkeklik hormonu tüy kalitesi ve uzunluğunda etkili olacaktır. Böylece tüylerin daha kalın, güzel çıkmasına neden olacaktır.

Kısırlaştırma Operasyonu Nasıl Yapılır ? 

Erkek kedilerde ve erkek köpeklerde eğer kriptorşizm yani testislerden birinin ya da her ikisinin birden karın duvarının içeride olması durumu yoksa dikişsiz olarak tüm testisler uzaklaştırılır. Testeron hormonunun % 80 i testislerden salgılandığı için kastrasyon işleminden sonra idrardaki koku tamamen kesilir. Eğer erkek kediniz ya da köpeğiniz idrarla koku bırakma işaretlemeyi alışkanlık haline getirmemişse bu alışkanlığını bırakacaktır. Erkek kedilerin ve köpeklerin %90 'ını bu alışkanlıklarını bırakırlar eğer idrar bırakma ya da idrar kaçırma hala devam ediyorsa hatta idrarda renk ve koku değişimi varsa mutlaka veteriner hekiminize danışın çünkü kediniz ya da köpeğiniz idrar yolları enfeksiyonu ya da idrar yollarında tıkanma gibi mutlaka medikal tedavi gerektiren bir hastalıkla karşı karşıyadır. Eğer bu ihtimaller oluşmuyorsa ve erkek kediniz ya da köpeğiniz mutlaka davranışsal bir problemi var demektir. Bu da eğer nedeni tespit edilirse çözülmeyecek bir problem değildir.

Dişi kedilerde göbek deliğinin biraz aşağısından ve ya sol açlık çukurluğundan tüm rahim alınarak kısırlaştırma operasyonu gerçekleştirilir. Kliniğimizde daha çok sol açlık çukurluğundan çok küçük bir delik açılarak operasyon gerçekleştirilir

Tüm kısırlaştırma operasyonları cerrahi, bir yöntem olduğu için genel anestezi altında gerçekleştirilir.
Genel anestezi öncesi kan tahlillerinin yapılmış olması bize kedinin ya da köpeğin genel durumu hakkında bilgi vereceği için mutlaka uygulanmalıdır

Kısırlaştırma operasyonu sağlıklı her kedi ve ya köpeğin kolayca atlatabileceği güvenli bir operasyondur. Her kedi ya da köpeğin genel durumu veteriner hekimi tarafından değerlendirilip uygun olan en doğru zamanda kısırlaştırma işleminin yapılması doğrudur. Kısırlaştırma operasyonu için veteriner hekiminizden randevu almayı unutmayın.

PatiSev Veteriner Kliniği 

Atatürk Mah. Vatan Cd. No: 2 /A Ataşehir 

02165482029

instagram : @patisevvet 

twitter : @PatiSev 

Facebook: AtasehirPatiSevVeteriner