İhmal edilmiş bir ağız enfekte bir ağız ve dişleri de beraberinde getirir. Enfekte bir ağız ağrılıdır vücudun herhangi bir yerinde örneğin kalp, akciğer ya da böbrek üzerinde bir hasara neden olabilir. Böyle bir enfeksiyon uygun bir ağız bakımıyla önlenebilir.
Komple bir ağız bakımı insanlar için nasıl hem ev bakımı hemde profesyonel tedavi yöntemleriyle sağlanıyorsa aynı şey kediniz ve köpeğiniz içinde geçerlidir. İnsanlar için nasıl ev bakımında amaç plakların yok edilmesi ise kedi ve köpeğiniz içinde aynı şey geçerlidir.
Plaklar yumuşak,grimsi beyaz film tabakasıdır ve günlük diş fırçalamayla yok edilebilir. Bir kez plaklar birikmeye başlarsa, sertleşerek tartar formuna dönüşür. Tartarların yok edilmesi ise veteriner hekimler tarafından profesyonel ağız bakımı ile sağlanır. Günlük diş fırçalaması kedi ve köpeğinizin plak kontrolünü sağlamak ve tartara dönüşmesini engellemek için en iyi yöntemdir.
Sağlıklı bir ağız yapısı her zaman kedi ve köpeğinizin rahat yemek yemesini ve kediler için daha rahat temizlenmesini ve sağlıklı vücut yapısının gelişmesine imkan sağlar. Kedinizin ve köpeğinizin dişlerini fırçalamak her ikiniz içinde ilk başlarda çok zor olasa da sağlıklı bir diş ve diş eti yapısı için oldukça önemlidir.
Kedi ve köpeğimin diş yapısı nasıldır?
Kedi ve köpeğinizin üst dudağını kaldırdığınız ağızlarının ön kısmında da çok küçük iki dizi (altta ve üstte ) dişler göreceksiniz. Bu küçük dişler insisiv dişler olarak adlandırılır ve bu dişler tıpkı bir makas gibi kesicidir. Aynı zamanda kediniz temizlenirken de bu dişleri bir tarak gibi kullanırlar. Bu insisiv dişlerin yanında uzun kesici kanin (azı ) dişleri gözünüze çarpar. Kaninler kavramak ve tutmak için tasarlanmışlardır.
Hemen sağ ve sol kanin dişlerin hemen arkasında bir kaç küçük nokta şeklinde premolar dişler bulunur. Bunlarda yine kavramak ve tutmak içindir. Üst dudak pamuklu çubukla yavaşça kaldırınca arkadaki dişlerde görülür. Üst çenede ve altta çenede karşılıklı aynı eşitlikte arka dişler bulunmaktadır. Bu dişler büyük porsiyonları kesmek ve bölmek için tasarlanmışlardır. Tartarlar özellikle bu geniş arka dişlerde hızlıca birikirler.
Kedi Diş Anatomisi
Köpek Diş Anatomisi
Ev bakımı için üç önemli nokta
1. Adım: Sağlıklı ve iyi bir ağız ve diş sağlığıyla başlayın
Tedavi edilmemiş problemler örneğin; kötü ağız kokusu , gingivitis(kırmızı diş etleri), tartar birikimi ya da kırılmış dişler ağrılı ve hassas bir diş yapısına neden olabilir.
Hassas ve ağrılı bir ağız için diş fırçalama çok ağrılı bir deneyime neden olabilir. Eğer kediniz ya da köpeğinizin dental bir problemi olduğunu düşünüyorsanız ya da kedi ve ya köpeğinizin dişini nasıl muayene edeceğinizi biliyorsanız, mutlaka veteriner hekiminizden randevu alınız.
Kediniz ya da köpeğiniz bu nokta da sizin bu çabanızdan memnun olmayabilir, fakat kedinizin ya da köpeğinizin iyi bir bakıma ihtiyacı olduğunu unutmayın. Sağlayacağınız bu bakımla oluşabilecek hastalıklarında önüne geçmiş olacaksınız.
Kediniz ya da köpeğiniz diş muayenesi yapılırken kedinizin ve köpeğinizin dişlerine mutlaka bakın. Dişlerinin nasıl göründüğünü bilmek daha sonra evdeki diş bakımını yaparken yardımcı olacaktır. Veteriner hekiminizin kedi ve köpeğinizin için uygun tedaviyi sağladıktan sonra evde diş bakımına başlayabilirsiniz.
2. Adım: Uygun diş fırçaları ve diş macunu seçimi
Diş fırçalarının kılları her bir dişin küçük kısımlarına ulaşarak ve diş etleri arasına girerek temizler. Plaklar da bu girintilerde birikir. Gazlı bezler, süngerli ya da pamuklu çubuklar diş etleri çizgisinin üzerindeki plakları temizler fakat diş eti çizgisinin altındaki birikintileri ve plakları yeterli derecede temizleyemez. Bazen uygulayacağınız pedler ve pamuklu çubuklar diş fırçalarını kedi ve köpeğinize tanıtırken yardımcı olabilir.
Kediler daha özel diş yapılarına uygun tasarlanmış, diş fırçalarına ihtiyaç duyarlar. Kedilerin arka dişleri ile yanaklarının iç kısımları arasında çok küçük bir aralık vardır. Normal bir diş fırçasının başıyla o bölgeye ittirmek ağız çevresinde derinin gerilmesine ve diş fırçasının kıllarının diş etlerine basınç uygulamasına neden olur.
Köpeklerin çene yapısı kedilere oranla çok daha uzundur. Dolayısıyla bizim kullandığımız bir diş fırçası en arka tarafta bulunan dişlere erişemeyecektir. Köpekler içinde yine veterineriniz den temin edebileceğiniz. Çift taraflı diş fırçası çok daha uygun bir seçim olacaktır.
Düzenli bir kullanımla diş fırçalarının kılları zamanla aşınabilir ve sertleşebilir. Dolayısıyla zamanında diş fırçalarının değiştirilmesi önemlidir çünkü körleşmiş bir diş fırçası sert kıl yapısıyla diş etlerine zarar verir.
İnsanlar için yapılmış diş macunları kedi ve köpeğiniz için kullanılmamalıdır.
İnsanlar kullanılan diş macunlarının kullanılması sindirim problemlerine ve/ ve ya aşırı sodyum (tuz) alımına neden olur. Kedi ve köpeklerinizin için uygun diş macunları veteriner kliniklerinde bulunmaktadır. Bu diş macunları kedi ve köpekler için özel olarak tatlandırılmıştır.
Eğer birden fazla kediniz ve köpeğiniz varsa birbirlerine herhangi bir enfeksiyon geçirme riskinden ötürü herbirinin ayrı diş fırçası olmalıdır. Eğer kedi ve köpeğinizin ağız ve ağız çevresinde fark ettiğiniz farklı bir problemi (aşırı salya artışı, ağız içi lezyonlar )olduğunu düşünüyorsanız. Mutlaka Veteriner Hekiminize danışın.
3. Adım: Tekrarlamak ve ödüllendirmek.
Eğer daha önce kedi ve köpeğinizin dişlerini fırçalamadıysanız ilk etki çok önemlidir. Kedi ve köpeğinize diş fırçalamayı öğretecekseniz bunun onun hayatında birkaç haftalık bir süreç olmadığını ve hayatı boyunca uygulayacağınız bir işlem olduğunu unutmayın. Bu yüzden zamanınız var. Kedi ve köpeğinizin her bir adımı kolayca kabul ettirdikten sonra diğer adımlara geçmeye özen gösterin.
Diş fırçalama zevkli bir alışkanlığa dönüşebilir.
Kediler alışkanlıkların şekillendirilmesinde iyilerdir ve rutin uygulamalara iyi cevap verirler. Kediniz ve siz beslenmesi için günlük rutinini kurmuşsunuzdur. Dolayısıyla diş fırçalama rutinini de yine aynı şekilde günlük uygulamalarınızda belli bir zamana koyun.
Eğer birden fazla kediniz varsa fırçalamayı bir düzene ya da daha iyisi oyuna dönüştürebilirseniz . belki onlarında bunu birbirlerini kıskanmalarını sağlayarak uygulamalarınızı kolaylaştırabilirsiniz.
Köpekler ise eğer işin ucunda ödüle kavuşacaklarını bilirlerse sizin yapacağınız uygulamada size yardımcı olurlar. Köpekler oldukça oyuncudur. Diş fırçalama uygulamalarını bir oyuna dönüştürebilirsiniz.
Güven ve ödül verin asla azarlamayın. Eğer kediniz ya da köpeğiniz bu uygulamalarda huysuzlanırsa onunla konuşarak ve okşayarak güvenini kazanın ve tekrar deneyin. Her zaman bir kademe daha ilerlemeye çalışın mükemmel olmasını beklemeyin. İlerlemek için mutlaka ödül vermeye çalışın .
Aynı insanlar gibi kedi ve köpeğinizde farklı yollarla, farklı şekillerde öğrenebilir...
Uygulamaların gidişatı kedi ve köpeğinizin karakterine ve sizin el becerinize gör değişir. Diş macununu tanıtmak ve diş fırçalama rutini oluşturmak bir haftadan bir aya kadar değişen sürelerde olabilir.
Eğer birazcık sabredip biraz zaman harcarsanız kedi ve köpeğiniz diş fırçalamayı zevkli bir aktivite olarak görebilirler. Sonuçta kedi ve köpeğinizin fırça, macun ve ödülü gösterdiğiniz zaman hevesli bir beklenti içine girmesini sağlamalıyız.
BAŞLANGIÇ SEVİYESİ
DİŞ MACUNU VE FIRÇASINI TANITMA:
Dikkatinin dağılmasına izin vermeyeceğiniz sakin bir yer seçin. Diş fırçası üzerinden ılık bir su geçirin ve macundan az miktarda bir parça alın ve kedinizin koklamasını teşvik edin. Eğer tercih ederseniz parmak fırçayla da deneyebilirsiniz. Köpekler kedilerden çok daha meraklı oldukları için bu uygulamaya daha çabuk alışacaklardır. Eğer köpeğiniz diş fırçasının üzerindeki macunu yalamıyorsa macunu elinizle ya da ödülün üzerinden yalatabilirsiniz.
Kediler içinse bu uygulamaya önce macunun tadına alıştırarak başlamalısınız. Bunun için macundan az miktar parmak ucuna sürüp; elinizle diş ve diş etlerine masaj yapmalısınız. Bu uygulamayı bir kaç gün diş fırçasını göstermeden uygulamalı ve tekrar etmelisiniz.Farklı bir metotta olarak macunu burunun üzerine koyarak macunu tatmasını sağlayabilirsiniz. Yine macunu yanak çevresine ağız kenarına sürebilirsiniz.
Bir kez kedi ve köpeğiniz macuna alışırsa ilerlemek için fırçayı yavaş yavaş ağız kenarına ve dişler kedi ve köpekler için tasarlanmış uygun fırçaları kullanmalısınız. Bu egzersizler macunun tadına alışmasına ve fırçayı kabul etmesine olanak sağlar. Bu uygulamaları günlük olarak tekrar edin ve diş macununu diş fırçasından kabul etmesini sağlayın. Her zaman ödüllerle ödüllendirin.
ORTA SEVİYE :
ÖN DİŞLERİ FIRÇALAYIN.
Kediniz ve köpeğiniz bir kez diş macunun tadına alıştıysa ve de diş fırçasıyla tanıştıysa artık fırçalamaya hazırsınız demektir.
Kedi ve köpeğinizin dişini fırçalayacaksanız öncelikle onun kafasını sabitlemelisiniz. Köpeğinizin ağzını açıp dişlerini fırçalamak çok daha kolay olacaktır.
Kedilerinizi ise özellikle başlarını tutmalısınız. Bir kaç kez denedikten sonra kendinize en uygun pozisyonu bulabilirsiniz. Örneğin: Bir elinizle kedinizin kafasını tutarken hafifçe arkaya iterseniz ağzı az miktar açılır. Yine kedinizin kafasını arkadan kavrayıp baş parmağınızla üst dudağını nazikçe kaldırarak diş fırçasını kaydırabileceğiniz kadar bir alan açınız.
Kedi ve köpeklerinizin bıyıkları olduğunu unutmayınız, dolayısıyla bu uygulamaları yaparken onları çekiştirmemeye özen gösteriniz.
Diş fırçasının kıllarını yukarı doğru kaldırın, diş fırçasını dudağın altına ilerletin ve ön dişleri fırçalayın. Diş fırçasını kıllarını altta tarafa çevirerek alttaki dişlerden yukarıya doğru fırçalamaya devam edin. Her uygulamanın sonunda mutlaka ödüllendirin.
Özellikle kedilerin diş etlerinin köpek ve insanlara göre daha hassas olduğunu unutmayın. Diş etlerinin alt kısımlarını fırçalamak için üst dişleri fırçalarken diş fırçasını düz tutun alt dişleri fırçalarken ise diş fırçasını baş aşağı çevirin. Bu açılanma diş ve diş etleri arasındaki küçük alanında temizlenmesine olanak sağlar. Bu aralıkta plaklar hızlıca birikir ve enfeksiyon başlayabilir.
Kedi ve köpekler için sadece dişlerin iç kısımlarını temizlemek yeterlidir. Dişlerin iç kısımlarını dilleriyle temiz tutarlar. Bazı problemler özel dikkat gerektirebilir. Veterinerinize bu bölgeleri size gösterecektir.
İLERİ SEVİYE:
Diş fırçasını üst dudağın altında tutun ve ön dişleri fırçalayın. Yavaşça diş fırçasının baş kısmını üst arka dişlere doğru ilerletin. Daha sonra diş fırçasını baş aşağı çevir ve arka alt dişleri temizlemeye devam et. Bu uygulamayı diş fırçasını bu pozisyonda tutarken ön dişleri de fırçalamaya devam edin. Bu işlemi diğer tarafta da uygulayın. Her uygulama sonrası mutlaka ödüllendirin.
Arka dişleri fırçalarken diş fırçasının arka dişlere temas edip etmediğini pek anlamayabilirsiniz. İlk fırçalamalar da zaten diş etlerini dişlerden daha çok fırçalarsınız ki bu da normaldir. Daha çok denedikçe dişin nerede olduğunu ne yaptığınızı anladıkça diş etinden çok dişleri fırçalamayı öğreneceksiniz.
Bu uygulamaların başarısı hem sizin hemde kedi ve köpeğinizin öğrenmenize bağlı olarak değişir.Sadece günlük olarak bu uygulamayı yapmayı ihmal etmeyin. Kedinizde bunu öğrenecektir. Sonunda kedi ve köpeğiniz arka dişleri fırçalarken arka dudağını kaldırmayı öğrenir.
VETERİNERİNİZİ HER 6 AYDA BİR ZİYARET EDİN....
Kedi ve köpeğinizi veteriner kliniğine götürmekten çekinmeyin çünkü evcil hayvanınızı seviyorsanız kedi ve köpeğinizin iyi bir bakımı için oldukça önemlidir. Kedi ve köpeğiniz ağız ve diş sağlığı muayenesi dahil genel muayene kontrollerini her 6- 12 ayda bir yaptırmalısınız. Ağız ve diş sağlığı muayenelerinin sıklığı kedi ve köpeğinizin diş plaklarını yok etmenize bağlıdır. Bazı kedi ve köpekler diğerlerinden daha kolay plaklarını yok eder. Düzenli bir ağız ve diş sağılığı muayenesi periodontal hastalıklar, kırık dişler ya da tümörlerin önceden tespit edilmesini sağlar.
Kedi ve köpeğinizin ağız ve diş sağlığını sağlamak basit bir hijyen sorunu değildir. Sağlıklı diş ve diş etleri için her gün uygulamanız gereken koruyucu bir uygulamadır.
KAYNAK: Virbac Hayvan Sağılığı Broşürü
.PNG)
